Οι μπεκτασήδες στην προσπάθεια τους να ισχυροποιήσουν τις θέσεις τους έναντι του σουννιτικού κρατικισμού, δε δίστασαν να απεθυνθούν και προς τους χριστιανικούς πληθυσμούς και να ζητήσουν τη συνεργασία τους. Ειδικότερα σε ο, τι αφορά τη σύμπραξη Μπεκτασήδων με τους χριστιανούς πληθυσμούς της Βαλκανικής, για κοινούς αγώνες εναντίον του οθωμανικού δεσποτισμού και του σουννιτικού αυταρχισμού, θα πρέπει να αναφερθεί ότι αυτές αρχίζουν με την πρωτοβουλία του σεϊχη Μπεντρεντιν. Σηματνικό ρόλο στη συνεργασία αυτή έπαιξαν και οι λαϊκές θρησκευτικές αντιλήψεις και ορισμένα έθιμα, τα οποία ήταν κοινά στους χριστιανικούς πληθυσμούς και τον μπεκτασιμσό. Ο ισλαμικός μυστικισμός , όπως τον ανέπτυξε στη διδασκαλία του ο σείχης Μπεντρεντιν, συνδυαζόταν αρμονικά με πολλά χριστιανικά και προχριστιανικά αρχαιοελληνικά κατάλοιπα, κατά τρόπο που τροφοδοτούσε τα λαϊκά θρησκευτικά και κοινωνικά κινήματα. Οι προσπάθειες που κατέβαλλε ο σεϊχης Μπεντρεντίν, ο αρχηγός των Χουρουφήδων, Φαζλουλάχ, ο μπεκτάσης ηγούμενος στον τεκκέ της Ρούσας ο Μπαλήμ Σουλτάν και άλλοι επώνυμοι σεϊχηδες, για το συγχρωτισμό δογματικών και λατρευτικών στοιχείων του χριστιανικού και ισλαμικού μυστικισμού, δημίουργησαν τις προυποθέσεις για την παραπέρα πορεία των καλών σχέσεων χριστιναών και μουσουλμάνων του βαλκανικού χώρου. Θα πρέπει ακόμα να αναφερθεί και τούτο, ότι από τη συνεργασία και σύμπραξη των Μπεκτασήδων με τους χριστιανικούς πληθυσμούς, δημιουργούνται οι ευνοικές προυποθέσεις για την εισροή άφθονων χριστιανικών προτύπων στη λατρευτική ζωή, αλλά και στο «πιστεύω» των Μπεκτασήδων. Ο συγχρωτισμός αυτός κάνει έντονη την παρουσία του όχι μόνο στο δογματικό μέρος της διδασκαλίας του μπεκτασισμού, αλλά και στα σύμβολα, στην αγιολατρεία, στο εορτολόγιο και στη χρησιμοποίηση κοινών λατρευτικών οίκων, οι οποίοι πολλές φορές χρησιμοποιούνταν από κοινού ή εναλλάξ μεταξύ χριστιανών και μπεκτασήδων μυστικιστών. Από την άποψη αυτή, έστω και σε εντελώς ανεπίσημη μορφή, στον βαλκανικό χωρο, συντελέστηκε μια διαθρησκευτική προσέγγιση μεταξύ των λαϊκών στρωμάτων των δύο πλευρών, με αποτέλεσμα ο στενός συνεργάτης του σεϊχη Μπεντρεντιν, ο Περκλιτζέ Μουστφά, να διακυρήξει ότι « αν κάποιος από τους Τούρκους δηλώσει πως οι χριστιανοί δε σέβονται το Θεό, τότε ασεβεί» και ότι « κανέναςδεν είναι δυνατό να σωθεί παρά μόνο αν συμφωνεί με την πιστη των χριστινών». Εξάλλου η αποδοχή εκ μέρους των μπεκτασήδων χριστιανικών προτύπων και αγιαστικών μέσων, έκανε τη θρησκεία τους λιγότερο επικίνδυνη, για όσους χριστιανούς, εκ των πραγμάτων, ήδαν υποχρεωμένοι να εξισλαμισθούν. Αντί λοιπόν να επιλέξουν το σουννίτκο ισλάμ, το οποίο τους υποχρέωνε, εξ αρχής, να απαρνηθούν πλήρως την πατρώα θρησκεία τους, επέλεγαν τον μπεκτασισμό με τα χριστιανικά πρότυπα και τις φιλελεύθερες αρχές του που ασφαλώς επιβράδυνε σημαντικά τον τελειωτικό ισλαμισμό τους.
Πηγή: Βιβλίο "Μπεκτάσηδες Δερβίσηδες και εθνικό κίνημα στην Αλβανία", Υποσημείωση 2, Εκδόσεις Ισνάφι, Ιωαννινα 2005
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου